Şeker (Diyabet) Hastaları Ne Yemeli / Yememeli?
Beslenme her insanın yaşamı için önemli olsa da özellikle diyabet hastaları için beslenme çok daha büyük önem taşıyor. Diyabette yani şeker hastalığında beslenme alışkanlıklarına çok daha fazla dikkat etmek gerekiyor. Diyabetin yönetiminde en önemli faktörlerden biri sağlıklı beslenmedir. Çünkü kan şekerini düzenlemenin temel yolu, tüketilen besinlerden geçer. Sağlıklı bir diyet, vücudun ihtiyaç duyduğu besin öğelerini yeterli ve dengeli miktarlarda almayı gerektirir. Diyabet hastalarının da sağlıklı bireyler gibi temel besin gruplarını doğru oranlarda tüketmeleri gerekir. Bu temel besin grupları şunlardır:
- Karbonhidratlar
- Proteinler
- Yağlar
- Vitaminler ve mineraller
- Lifli gıdalar (posalar)
Diyabet İçin Sağlıklı Beslenme İpuçları
Diyabet yönetiminde anahtar nokta, kan şekerini dengede tutabilmektir. Bu, sebze, meyve, tam tahıllar, yeterli miktarda protein ve sınırlı yağ ile kolesterol içeren bir diyetle sağlanabilir. Besinlerin türü, miktarı ve tüketim zamanları konusunda dikkatli olmak önemlidir. Öğünlerden yaklaşık 1,5 saat sonra kan şekerini ölçerek, farklı yiyeceklerin kan şekerine etkisi takip edilebilir. Bu veriler kullanılarak, kişiye özel beslenme planları ve değişim listeleri oluşturulabilir.
Şeker hastaları ne yemeli sorusu diyabet olanlar için oldukça önemlidir. Çünkü diyabet ciddi sorunlar oluşturan bir hastalıktır ve beslenme alışkanlıklarıyla doğrudan ilişkilidir. Kan şekerinin ani şekilde yükselmesi ve inmesi ciddi sorunlara yol açabileceğinden buna sebep olabilecek beslenme alışkanlıklarından da uzak durulmalıdır.
Diyabet Hastalarının Kaçınması Gereken Gıdalar
Diyabet hastalarının tüketmemesi gereken gıdalar vardır. Bu gıdalar kan şekerini hızla yükseltir ve diyabet yönetimini zorlaştırır. İşte bu gıdalar:
- Şekerli içecekler ve çaya eklenen şeker
- Glikoz içeren yiyecekler
- Reçel ve bal
- Beyaz ekmek ve beyaz undan yapılan ürünler (kek, poğaça, beyaz unlu makarna, bisküvi)
- Patates ve türevleri (patates püresi, patates kızartması)
- Mısır ve mısır ürünleri (cips, kraker, mısır gevreği)
- Pirinç
Nişasta içeriği yüksek gıdaların sıcak ve püre halinde tüketilmesi, bu gıdaların glisemik indeksini artırır. Glisemik indeksi yüksek gıdalar ise diyabet hastaları için uygun değildir. Bu yüzden pilav yenilmesi isteniyorsa kişinin pirinç pilavı yerine bulgur pilavını tercih etmesi gerekir.
Diyabet Hastalarının Tüketebileceği Gıdalar
Diyabet hastalarının rahatlıkla tüketebileceği bazı gıdalar da mevcuttur. Bu gıdalar kan şekerini dengelemeye yardımcı olur ve genel sağlık için faydalıdır. Diyabet hastalarının tüketebileceği gıdalar şu şekilde sıralanabilir:
- Yoğurt ve süt ürünleri
- Yeşil yapraklı sebzeler
- Tam tahıllı ekmekler (kepek, çavdar, tam buğday)
- Şekersiz tahıl ürünleri
- Kuru baklagiller
- Bazı meyveler (kivi, elma, greyfurt)
- Kuruyemişler (fındık, ceviz, badem)
Meyve Tüketiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diyabet meyve tüketimi için dikkat edilmesi gereken bir hastalık. Özellikle şeker ihtiyacını meyve ile karşılamak isteyenler bu noktada hatalı davranıyor. Çünkü meyvelerde de diyabet hastaları için yüksek miktarda şeker bulunabiliyor. Özellikle karpuz gibi şeker miktarı yüksek olan meyvelerin tüketiminden kaçınmaya dikkat edilmelidir. Aynı şekilde kalori de kilo alımını tetikleyebilir. Çünkü meyveler kalori açısından da oldukça zengindir. Örnek olarak bir porsiyon karpuzda 200 gram kalori bulunur. Dolayısıyla diyabet hastalarının kilo kontrolleri için de meyve tüketmelerine dikkat etmeleri önemlidir.
Light İçeceklerin Etkileri
“Light” olarak adlandırılan içecekler için “şekersiz” algısı bulunur. Halbuki bu içecekler şekersiz değil, şeker oranları normal versiyonlarına göre düşürülmüş demektir. Dolayısıyla light içecek veya yiyeceklerde de şeker bulunmaktadır. Light içecekler diyabet hastaları için uygun bir seçenek gibi görünebilir, ancak bu içecekler bazı riskler taşır. Özellikle aspartik asit içeren light içecekler, vücutta insülin salınımını artırarak daha fazla yeme isteği uyandırabilir. Diyabet hastaları, bu tür içeceklerin tüketiminde dikkatli olmalıdır.
Şeker Tüketimi ve Alternatifler
Diyabet hastalarının şeker tüketimi, kan şekerini hızla yükselttiği için önerilmez. Şeker (sakkaroz), vücutta glikoz ve fruktoza parçalanarak enerji kaynağı olarak kullanılır. Diyabet hastaları, sakkaroz veya türevlerini kullanmaktan kaçınmalıdır. Bunun yerine, doktor tavsiyesiyle kimyasal tatlandırıcılar kullanılabilir. Temel olarak bu tatlandırıcılar şeker olarak kabul görmedikleri için kan şekerini etkilemeyecektir. Bu yüzden şeker alternatifleri diyabet hastaları için iyi bir tercih olabilir.
Tüm bunlarla birlikte diyabet yönetiminde sağlıklı beslenme kritik bir rol oynar. Diyabet hastaları, doğru besin gruplarını dengeli ve yeterli miktarda tüketerek kan şekerini kontrol altında tutabilirler. Uygun beslenme alışkanlıkları ve bilinçli gıda seçimleri, diyabetle sağlıklı bir yaşam sürdürmeyi mümkün kılar.